 |
| Самад Мурод |
26 июль куни Шаҳрисабзлик Чориевлар оиласи ҳақсизликкка учраган отаси 71 ёшли Ҳасан Чориевнинг ҳимояси учун Тошкентга Президент Девони биноси олдига норозилик пикетига бора олишмади.
Ўша куни Чориевларнинг пикети барбод бўлди?
Нега?
Бу гал куч ишлатар тизимлар Чориевлар оиласинининг режасини йўққа чиқариш учун ниҳоятда “айёрлик” қилдилар:
Биласиз,Шаҳрисабздан бутун бир оила аъзоларининг Президент Девони биноси олдида норозилик пикети ўтказиши мамлакат қонунларини оёқ ости қилаётган Қашқадарёлик ҳуқуқ-тартибод идоралари ходимларига яхшилик олиб келмайди,зиён етказади.
Шу боис ҳам куч ишлатар тизмлар нима қилиб бўлсаям бу тадбирнинг олдини олишлари лозим эди. Шундай
ҳам бўлди.
Бироқ тан олиш керак,бу гал Миллий хавфсизлик хизмати ходимлари Чориевларни Тошкентга йўлатмаслик учун шундайин муғомбирона йўл тутишдики,кейинчалик масаланинг асл моҳиятини англаб етганлар ёқа ушлаб қолишди….
25 июлдан 26 июлга ўтар кечаси….
Тошкент сафарига отланиш олдидан йўлда кутилмаган кунгилсизликка мубтало бўлмаслик мақсадида телефонлар ўчирилган,мулоқотлар тўхтатилган,йўл ҳозирлиги кўрилган,хушёрлик оила аъзоларининг шиорига айланган.
Режага асосан тунги соат 3.00 да оила аъзолари норозилик пикетини ўтказиш мақсадида йўлга чиқишлари керак эди.
Бироқ….
Бироқ ярим тунда болаларига бош бўлиб нимчасини эгнига илганча дарвозага яқинлашган Норой момони кенжа қудағайининг бир оғиз каломи таққа тўхтатди:
- Менга қаранг,қуда,сизга ёшини яшаб,ошини ошаб бўлган чолингиз керакми,ё ўғлингизнинг жони керакми? Ўзи Чориевлар оиласида қолган ягона ўғил шу куёвим Бекзод бўлади. Нима қилмоқчисизлар? Қамалиб кетган одамнинг ҳимояси учун шу биргина боланиям намойишга олиб чиқмоқчи,ўласи қилиб калтаклатиб,майиб қилмоқчимисизлар? Ҳукуматдагиларга нима? Эркак киши бўлганлиги учун хам бор оғирлик шу боланинг зиммасига тушади. Эртага мажруҳ қилиб,келтириб ҳовлингизга ташлаб кетишади,ўшанда қўлингиздан нима келади? Эрингиз қамалди,қўлингиздан нима келдики,ёшгина ўғлингизни чалажон қилишганларида нима қила олардингиз? Мақсадларинг,қизимнинг бахтини барбод қилиш,эрини ярим жон қилишми? Яхшиям,3 июль куни болаларимни Худо бир асрабди. Намойиш чоғидаги калтакларда омон қолибди. Энди мен қандай қилиб ўз қўлим билан болаларимни жаҳаннам қаърига юбораман,–деди хонадон дарвозаси олдида қўлларини белига тираб турган қуда ҳола важоҳат билан.
- Қизиқмисиз, қудахола,бу нима деганингиз? Нега Норой момомларни қўрқитасиз,ўтакасини ёрасиз? Биз 3-жаҳон уришига кетаётганимиз йўқ. Бор-йўғи Конститутциянинг 33-моддасида белгиланган ҳуқуқимиздан фойдаланиш мақсадида норозилик пикети ўтказишга кетаяпмиз? – қудахолага эътироз билдирди журналист Малоҳат Эшонқулова.
- Сизга ҳам қойил қолмадим,Малоҳат,нега энди боши айланиб қолган бу оилани ҳеч гапдан ҳеч гап йўқ нотўғри йўлга бошлаяпсиз? – чимрилди қуда хола.
- Тушунмадим,Ҳасан Чориевга оламшумул туҳмат уюштирилганлиги “ҳеч жойда ҳеч гап йўқ”деганими сизнингча? – ажабланди Эшонқулова.
- Ҳали суд ҳукми чиққанича йўқ-ку? Ҳасан қуда узоқ йилга қамалганлари йўқ. Аввалига суднинг ҳукмини кутиш керак эмасми? Ақлли одамлар бирдан кўчага чопқиллаб чиқиб кетишмайди. Аввалига суднинг натижасини кутади. Ҳали суднинг натижаси ижобий бўладими,салбий бўладими,ҳеч нарсани билмайсиз-ку? Кутинглар,агар суд ҳукми салбий бўлса,ана ундан кейин норозилик намойишига чиқсанглар ярашади. Лекин бугун э йўқ,бе йўқ кўчага қараб чопиш тўғри иш эмас,–дея маслаҳат бердилар қуда хола.
Бу борада алоқа воситалари орқали Ҳасан отанинг ўғилларига шу заҳотиёқ хабар қилинди:“Кенжа қудахолаларингиз дарвозаларингиз тагида маслаҳат бермоқда,таклиф киритмоқдалар. Хўш,бундай мазмундаги таклифга сизлар қандай қарайсизлар? Суд ҳукмини кутишимиз керакми,ё йўқ? Қудахоланинг ўгитларига амал қилсак бўлармикин,йўқми?” дейилди,сўралди,муҳокама қилинди.
- Прокуратура бир ойдан бери қонунга бўйсундими? Йўқ. Ўзбекистонда суд ҳокимияти мустақил бўлса эканки,суддан ҳақиқат кутсак. Қозилар ҳам адолатсизлик бобида прокуратура ходимларидан қолишмайди. Сайил ўтгандан кейин нима қиламиз? Отамизнинг таназзулини кутиб,кузатувчи бўлиб ўтираверамизми? Ўртада бизнинг шаънимиз турибди. “Уят ўлимдан қаттиқ” дейишади. Айбсиз айбдор бўлиб,отамиз ноҳақ таҳқирланганидан кўра,номусимиз топталганидан кўра,норозилик пикетида жон берганимиз,ўлиб кетганимиз яхши эмасми? Биз норозилик пикети ўтказиш тарафдоримиз? Қуда холамиз Чориевлар оиласига келиб кўрсатма беришни йиғиштирсинлар. Хўжайинлигини ўз хонадонига бориб қилсинлар. Сизлар эса сафардан қолманглар,–дейишди бир овоздан АҚШдаги ака-ука Чориевлар.
- Ҳозир қамоқдаги кекса одамни ўйлаб ўтиришнинг мавриди эмас. Ҳасан қуда умрини яшаб бўлган. Ҳозир уйдагиларнинг жонини ўйлайдиган пайт. Мен қизимни бу хонадонга Чориевлар ҳимояси учун пикетга чиқсин деб узатмаганман. Келинлик бахтини кўрсин деган умидда берганман. Қизим чиқмайди,куёвимни ҳам намойишга жўнатиб,қизимнинг оилавий ҳаётини хатарга қўймоқчи эмасман. Агар қизим гапимга кўнмай,Тошкентга отланадиган бўлса,шуни билиб қўйсинки,мен ҳам,отаси ҳам бундай қизни оқ қиламиз. Бундан кейин 5 та фарзандимиз 4 та қолди деб ҳисоблаймиз! Хато қилгиларинг келса,ўлгиларинг келса,ўзларинг хато қилаверинглар,жувонмарг бўлаверинглар,лекин қизимнинг оиласини тинч қўйинглар! Буларнинг бахтига,тинчлигига чанг солишга ҳақларинг йўқ! – дея жазавага тушди қуда холамиз.
Ана шундан кейин кўринг даҳанаки жангу,“ур-тўпалон”ни!
Кенжа қудахоламиз гуё каптокни ўтказиб юбормаслик учун ўз постида сергак,хушёр турган моҳир футболчидек дарвозабонлик “амали”ни эгаллаганлар. Фикру ёди Тошкентга – пикетга ошиққан Чориевлар оиласи вакилларини дарвозадан ўтказиб юбормасликда!
Тан бериш керак,кенжа қуда хола дарвозабонликни қойил қилдилар лекин. Бирорта “копток”ни дарвозадан ўтказиб юборган эмас….
Худахоланинг тортишувлари,ғала-ғовурлари натижасида соат тонгги 4.40 бўлганди….
Шусиз ҳам ғам қаритган,ҳақсизликлардан ҳайиқиб қолган, бағридаги болалари дийдоридан бирин кетин жудо бўлиб юрак олдириб қўйган Норой момо қудағайининг гапларини кўтара олмади.
Олдида қолган ягона ўғли Бекзоднинг хавфсизлигини ўйлаб юраги қоқ ёрилди онаизор шўрликнинг. Назаримизда,у ўғлини гуё уруш оловига юбораётгандек ҳис қилди чоғи….
Бу оғзаки “ур-тўпалон”да қон босими кўтарилиб кетган Норой момо охийри беҳол йиқилди. Тонг саҳар шошилинч тез ёрдам машинаси чақиртирилди.
Ҳа деганда келавермай,кўзларни тўрт қилган “Тез ёрдам” шифокорлари охийри келиб,Норой момонинг қон босими ошишига қарши муолижа қилиб,қайтдилар….
Бу пайтда соат миллари тонгги 6.00 дан ўтган эди….
Минг афсуски,Чориевлар хонадони вакиллари Предизент девони олдида оталари Ҳасан Чориевга нисбатан қўлланилаётган ҳақсизликларга қарши норозилик пикети ўтказиш учун Тошкент сафарига чиқишга бу пайтда кечикиб бўлган эдилар….
Хўш,Чориевлар хонадонига келиб ХОНлик қилган кенжа қуда ҳола ким эди ўзи?
Ҳасан Чориевнинг қудаси,отахоннинг кенжа ўғли Бекзод Чориевнинг рафиқаси Шоҳиста келиннинг падари бузруквори,кўп йиллик тажрибали мухолифат намоёндаси Самад Муроднинг турмуш ўртоғи эдилар….
Ким-киму,аммо биз кимсан Самад Муроднинг рафиқасидан бунингдек қўрқоқликни,“йўлтўсарлик”ни кутмагандик. Мухолифат отахонининг турмуш ўртоғи сифатида ая бу каби кўчалардан кўп ўтган бўлиши керак эди. Лекин айнан бугунга келиб нега энди қуда холамиз Чориевларнинг пикетга чиқишига монелик қилишни истаб қолддийкин?
Кенжа қудахоланинг бу тунги қилғиликлари истасак-истамасак кўнглимизга турли шубҳа-гумонлар уруғини қадайверади….
Эҳтимол,бизнинг кўнглимизни кемирган гумонлар Ҳасан отанинг тўнғич фарзанди Баҳодир Чориеванинг ҳам юрагини ўйиб ўтгандир? Балки шу сабаб ҳам кекса мухолифатчи Самад Муродни турмуш ўртоғининг ташаббуси билан норозилик пикетининг қолдирилганлиги ҳақидаги хабар оиланинг тўнғич фарзанди Баҳодир Чориевни ёндириб юборгандир,ким билсин?:
- Қудахола,бизнинг хонадонда хўжайинлик қилиш сизга қолган эмас! Ҳали бу уйнинг катталари тирик,ўлмаган! Рўза маҳали уйимизга келиб тўрт кундан бери пикетимизга халал бериш мақсадида чўкиб олганмидингиз ҳали?! Бу қилмишингизни ҳеч қачон кечирмайман,–деди “Бирдамлик” Халқ Демократик Ҳаракати етакчиси Баҳодир Чориев қудалари Самад Муроднинг рафиқаси билан телефон орқали бўлган суҳбатда,–Биз ўз оримиз,шаънимиз учун жон куйдираяпмиз! Отам туҳматга қолиб ўтирибди! Ёрдам қилиш қўлингиздан келмайдими,халақит беришга ҳам уринманг! Самад Муродга айтинг,қитмирлигини бизга,қудаларига қилмасин! Бизнинг оиламиздан бундан кейин узоқроқ юринг! Беклигингизни уйингизда қилинг! Модомики,болангизнинг тақдиридан ташвишда экансиз,ҳозироқ қизингизни олдингизга солиб,уйимиздан қадамнигизни узинг! Куёв керак бўлса,ана,укамиз Бекзодниям қўйнингизга солиб кетиб,ички куёв қилинг! Лекин иккинчи бор оиламиз ишига аралашиб,бизнинг режамизга тўсқинлик қилишни хаёлингизга ҳам келтирманг. Тезда уйдан қорангизни ўчиринг! Куч ишлатар тизимларининг топшириғини бажаришни йиғиштиринг! –қудалар ўртасидаги суҳбат шу тақлид совуқ ва кўнгилсизлик билан якун топди.
- Гумон иймондан айиради,дейишади. Шу маънода бирор кимдан ноўрин шубҳаланиш яхши эмас. Бу одамийликка тўғри келмайди,инсонгарчиликка зид. Бироқ воқеалар жараёнининг кузатувчиси сифатида Чориевлар оиласи пикетининг барбод этилиши хусусида фақат тахмин қилишим ва ўз тахминий тўхтамларимни баён этишим мумкин,холос. Мабодо,ёшлик қилиб,хато фикрлаётган бўлсам,аввало,Худонинг ўзи кечирсин,–дейди “Бирдамлик” Халқ Демократик Ҳаракати Ўзбекистон бўлими етакчиси Малоҳат Эшонқулова,–Куч ишлатар тизимлар ходимлари,ҳақиқатдан ҳам онасининг сутини ангишвонада пишириб ичган кишилар тоифасидан экан. Бу гал улар пичоқнинг сопини ўзидан чиқаришди. Шунақанги айёрона йўл тутишдики,айтсангиз тилингиз куяди,айтмасангиз дилингиз.
Лекин мен журналитсман. Қолаверса,адолатпешаликка даъвогарлардан бириман – ўзимни мухолифатчи деб ҳисоблаб юрган инсонман.
Шу нуқтаи назардан менда энг аввало сўз ва иш бирлиги бўлмоғи керак. Бошимга қилич келган тақдирда ҳам ҳақиқатни айтиб жон бериш менинг бурчим бўлиши шарт. Акс ҳолда одамларни ортимдан эргаштира омлайман.
Модомики,ҳақни қарор топтириш йўлида ҳақиқатни айтишим лозим экан,бор кўрган-билганларимдан,кузатувларимдан келиб чиқиб,ўз хулосаларимни аниқ-тиниқ айтмасам бўлмайди деб ўйлайман.
Аммо мен айтмоқчи бўлган иддао жуда нозик масала. Халқизимда “Қўшничилик – бир йилчилик,қудачилик – минг йилчилик” деган гаплар бор. Қуда-андачиликдан ҳам ташқари бу ерда икки ёшнинг тақдири ҳам турибдики,уларнинг оилавий ҳаётига мен айтмоқчи бўлган ҳақиқат соя солиб қўйиши ҳам ҳеч гап эмас….
Бироқ,гап Ҳасан Чориевнинг тақдири ҳақида борар экан – бу ерда гап биргина кекса қариянинг ҳаёти хусусида кетмаяпти. Бу ерда бутун бир оиланинг шаъни,номуси,ори,ҳаъмияти ҳақида гап кетади.
Чориевалар оиласи кичик бир оила эмас,оилада ўн нафар фарзандлар,ўғил-қизлар,келинлар,набиралар,амаки,амакибаччалар,амма-холалар,қуда-андалар бор.
Бугун Ҳасан Чориевнинг ҳақсизлик ортидан шу табаррук ёшида номусга тажаввуз қилиш жинояти билан айбланиши бу – отахонни ўғилларининг боши эгилиб,қадди букилиб,ғурури топталди,шаъни оёқ ости бўлди деган гап эканлигини миллатдошларимиз жуда яхши билишади. Бугун ота қасддан номусга тажаввуз қилишдек шармандали жиноятда айбли деб топилгудек бўлса,эртага халқимиз “айбдор” отанинг болаларига “ота-онанг кимчи – ўтириб кетингни чимчи? Отаси ким эди-ю,боласи ким бўларди? Шу ахлоқсиз отанинг боласи-да?” дейиши,таъна қилиши табиий. Чунки ўзбекнинг,бизнинг дунё қарашимиз шундай. Аслида,бутун бир бошли Чориевлар оиласини бир умрлик иснодга қолдириш учун ҳам 71 ёшли Ҳасан Чориевга атай туҳмат йўли билан мана шунингдек ахлоқсизлик билан боғлик бўлган инсоннинг шаъни,ҳамияти,номусига тааллуқли нозик масаладаги жиноят иши тупуклаб ёпиштирилган эди,агар билсангиз.
Энди ўзингиз айтингчи,қуда-андачилик ва ё Чориевлар оиласидаги икки нафар инсоннинг оилавий ҳаловати муҳимми,ёинки,Ҳасан отанинг,уятдан қадди камон бўлган Норой момонинг,номусга қолаётган АҚШдаги 7 нафар ака-уканинг, бировнинг оиласида умргузорлик қилаётган ота қизларининг,қўйингчи,бутун бир Чориевлар авлодининг ори,шаъни,қадр-қиммати,номуси муҳимроқми?
Тарози палласига қўйиб кўргудек бўлсак,қай бири тош босиб кетади,икки инсоннинг оилавий ҳузур ҳаловатими ё бутун бир сулоланинг номуси-ори ҳимоясими?
Мен иккиланмасдан иккинчи қисмни танлаган бўлардим. Назарда, бутун бир авлод шаънини доғ тушиб қолишидан ҳимоялаб,асраб қолиш афзалроқдир…..
Шу боис ҳам аччиқ бўлса-да,ҳақиқатни айтишга мажбурман:Менинг тахминимча,26 июль куни бўладиган Шаҳрисабзлик Чориевлар оиласи аъзоларининг Президент Девони биноси олдидаги норозилик пикетига ҳалақит бериш,норозиликни бостириш бобида бу сафар куч ишлатар тизимлар Ҳасан отанинг қудаси,оиланинг кенжа фарзанди Бекзод Чориевнинг қайнотаси бўлмиш Самад Муроддан ниҳоятда оқилона усулда фойдаланишгандек,адашмасам. Шу боис ҳам,фикру ожизимча,пикетни бостириш муаммоси хамирдан қил суғиргандек ҳал бўлган-қўйгандек….
Тахминда адашмаётган бўлсам,Самад Мурод бу масалада умр йўлдошларининг кўмакларига таянган,қудахоламизни ишга солган кўринадилар. Менинг Чориевлар хонадонида кўрган-кечирганларим,гувоҳи бўлганларимдан худди ана шундай хоинликнинг ҳиди келаяпти. Бундан ортиғини ай та олмайман.
Бу мустақил журналист Малоҳат Эшонқулованинг фикрлари эди.
Биздаги маълумотларга қараганда,Самад Мурод умр йўлдошини 26 июлдан тўрт кун олдин Шаҳрисабзга,Чориевлар оиласига,“кўнгил сўраш”га – айғоқчиликга юборган. Тўғри,қизининг ҳолидан хабар олиш айб иш эмас. Она фарзандининг оиласига ташриф буюришга минг карра ҳақли.
Бироқ,айни рўза маҳали,биласиз,мусулмонлар учун меҳмондорчилигу меҳмонновозлик фурсати эмас.
Аммо Рамазон ойи бўлишига қарамасдан Самад Муроднинг завжалари Нишон туманидан Шаҳрисабзга келиб,Ҳасан отанинг уйига,рўзадор Норой момонинг ҳузурига,қизлари Шоҳистанинг ёнига пикетдан тўрт кун олдин келиб туядек чўкиб олганлари аввал бошда барчага сирли ва қизиқ туюлганди.
Лекин оила аъзолари кекса мухолифатчи Самад Муроднинг рафиқаси –кенжа қудахола ташрифининг асл моҳиятини кейинроқ,пикет барбод этилганидан сўнгггина англаб етгандек бўлдилар….
Негаки,қуда ҳоланинг қизини кўргани Нишон туманидан Шаҳрисабзга келганига роппа-роса тўрт кун бўлганди.
Одатда,ўзбекчиликда,такрорлаймиз,қайнона куёвникида бу қадар узоқ қолиб кетмайди. Ўзбек қайнонаси иззатини билади. Қизининг соғлиги,хотиржамлигини кўриб кўнгли тинчидими,иззати борида тезда ортига қайтади.
Қуда хола эса бир кеча ётиб қолдилар, кўнгилларига меҳмондорчилик сиғмайдиган Чориевлар хонадонида икки кун тунадилар, учинчи тун ҳам меҳмон бўлдилар,тўртинчи кун ҳам…..
Шу кунлар давомида бунингдек узоқ муддатли ташрифнинг боиси нимада эканлигини англолмай ҳайрон юрганлар кейин билишса,бизнинг фикримизча,қуда хола атай 26 июлдаги Чориевлар пикетини барбод қилиш мақсадида ёлланган эканлар-да, тўрт кунлик меҳмондорчиликдан муддао – пикетчилар йўлига тўғаноқ бўлиш борасидаги вазифани уддаломоқ экан-да,деган шубҳа-гумонлар айни дамда бизнинг кўнглимизга ҳам тинчлик бермай қўйди….
Эшонқулова “Куч ишлатар тизимлар бу гал пичоқнинг сопини ўзидан чиқаришди” деганларида худди мана шуни назарда тутган бўлсалар ажаб эмас.
Ҳўш,қани,энди бу ҳақда кимга нима дея олардингиз? У бармоғингизни тишласангиз ҳам оғрийди,бу бармоғингизни тишласангиз ҳам оғрийди.
Аммо бизни ўйлантирган нарса шу бўлдики, Самад Мурод ва рафиқаси – қуда холамиз бу масалада гарчи ўзларини Чориевлар оиласи вакилларига юраги ачишаётгандек,меҳрибон кишидек кўрсатаётган бўлсалар-да,аслида,амалда улар ўз қудаларига эмас,куч ишлатар тизимларига кўмак бердилар,адашмасак.
Негаки,ҳақсизлик исканжасида қолган кишига бу тақлидда кўмакка келмайдилар.
Назаримизда,Самад Мурод ва рафиқаси Ҳасан ота тақдири хусусида,қизи ва куёви ҳаёти ҳақида чин манода қайғурганларида эди,ҳақсизлик исканжасида изтироб чекаётган қудаларининг сафларига биринчилардан бўлиб қўшилган бўлишарди.
Чориевларни пикетга чиқармаслик учун йўгурдилик қилишмасди,аксинча,уларга ҳамроҳлик қилган,сафнинг олд қаторларидан жой олган бўлишарди.
Бизнингча,Самад Мурод ва турмуш ўртоғининг асл мақсади қизи ё куёви манфаатларига хизмат қилиш эмас,тизимга қуллуқ қилиш,куч ишлатар тизимларининг амрларини уддалаш бўлган,холос….
Бизнингча шундай…. Сизнингчачи?
Самад Муродга нисбатан ноҳақлик қилиб қўймадикмикин мабодо? Нима дедингиз?
“Бирдамлик” Халқ Демократик Ҳаракати Ўзбекистон бўлими Матбуот хизмати
Комментариев нет:
Отправить комментарий